Onkologia

Onkologia obejmuje zarówno badania przesiewowe, jak i terapie zarówno chirurgiczne, radioterapeutyczne, chemioterapeutyczne, jak i nowoczesne terapie celowane oraz immunoterapie.

Główne obszary onkologii.

  1. Rodzaje nowotworów:
    • Nowotwory złośliwe: Charakteryzują się niekontrolowanym wzrostem komórek, zdolnością do naciekania sąsiednich tkanek oraz przerzutowaniem do innych części ciała. Przykłady to rak płuc, rak piersi, rak jelita grubego, rak prostaty, rak jajnika.
    • Nowotwory łagodne: Mimo że nie rozprzestrzeniają się i nie niszczą sąsiednich tkanek, mogą powodować objawy poprzez ucisk na ważne struktury. Przykłady to mięsaki, gruczolaki, torbiele.
  2. Diagnostyka nowotworów:
    • Badania obrazowe: Tomografia komputerowa (CT), rezonans magnetyczny (MRI), ultrasonografia (USG) oraz pozytonowa tomografia emisyjna (PET) służą do oceny lokalizacji, wielkości i rozprzestrzenienia nowotworu.
    • Biopsja: Pobranie próbki tkanki nowotworowej do badania histopatologicznego w celu potwierdzenia diagnozy i określenia typu nowotworu.
    • Markery nowotworowe: Badania krwi w celu oznaczenia poziomu specyficznych substancji, które mogą być podwyższone w przypadku niektórych nowotworów (np. PSA dla raka prostaty, CA-125 dla raka jajnika).
  3. Leczenie nowotworów:
    • Chirurgia: Usunięcie nowotworu oraz, w razie potrzeby, okolicznych tkanek lub węzłów chłonnych. Chirurgia może być stosowana w leczeniu radykalnym (całkowite usunięcie nowotworu) lub paliatywnym (łagodzenie objawów).
    • Radioterapia: Leczenie nowotworów za pomocą promieniowania wysokiej energii, które niszczy komórki nowotworowe. Może być stosowana jako główna metoda leczenia lub jako uzupełnienie chirurgii.
    • Chemioterapia: Leczenie systemowe stosujące leki przeciwnowotworowe, które działają na komórki nowotworowe w całym organizmie. Chemioterapia jest często stosowana w leczeniu nowotworów przerzutowych oraz w terapii neoadiuwantowej (przed operacją) lub adiuwantowej (po operacji).
    • Terapie celowane: Stosują leki, które precyzyjnie atakują specyficzne mechanizmy komórkowe związane z rozwojem nowotworów. Terapie te mają mniejsze skutki uboczne w porównaniu z chemioterapią.
      Immunoterapia: Wykorzystuje układ odpornościowy pacjenta do zwalczania nowotworów. Przykłady to inhibitory punktów kontrolnych, terapie CAR-T oraz szczepionki nowotworowe.
  4. Opieka paliatywna i wsparcie:
    • Opieka paliatywna: Skierowana na poprawę jakości życia pacjentów z zaawansowanymi nowotworami poprzez łagodzenie bólu i innych objawów, takich jak nudności, utrata apetytu, zmęczenie.
    • Wsparcie psychospołeczne: Pomoc w radzeniu sobie z emocjonalnymi, społecznymi i praktycznymi aspektami życia z chorobą nowotworową, w tym terapia psychologiczna, grupy wsparcia, porady dotyczące żywienia i rehabilitacji.

Diagnostyka i leczenie.

Diagnostyka nowotworów polega na wszechstronnej ocenie stanu pacjenta, co obejmuje:

  • Ocena kliniczna: Wywiad lekarski, badanie fizykalne, analiza objawów.
  • Badania obrazowe: USG, CT, MRI i PET w celu określenia lokalizacji i rozprzestrzenienia nowotworu.
  • Biopsja: Kluczowa dla ustalenia typu nowotworu i planowania leczenia.
  • Badania laboratoryjne: Ocena poziomów markerów nowotworowych oraz innych parametrów pomagających w monitorowaniu stanu zdrowia pacjenta.

Leczenie nowotworów jest często wieloaspektowe i obejmuje różne metody terapeutyczne w zależności od rodzaju nowotworu, jego stadium oraz ogólnego stanu zdrowia pacjenta:

  • Leczenie chirurgiczne: Może być stosowane jako jedyna metoda lub w połączeniu z innymi terapiami.Radioterapia:
  • Stosowana w celu zniszczenia komórek nowotworowych w lokalizacji guza.
  • Chemioterapia: Leczenie systemowe stosujące leki przeciwnowotworowe.
  • Terapie celowane i immunoterapia: Nowoczesne podejścia w leczeniu specyficznych typów nowotworów.

Znaczenie onkologii.

Onkologia odgrywa kluczową rolę w walce z rakiem, który jest jedną z głównych przyczyn zachorowalności i umieralności na świecie. Dzięki postępom w diagnostyce, terapii oraz opiece paliatywnej, współczesna onkologia znacząco poprawiła rokowania pacjentów z nowotworami, zwiększając szanse na wyleczenie, długotrwałą remisję oraz poprawiając jakość życia. Działania w zakresie profilaktyki, wczesnego wykrywania oraz wsparcia pacjentów i ich rodzin są kluczowe dla skutecznej walki z chorobami nowotworowymi.

Lek. med. Irena Czech

Onkolog

Innie usługi